6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCARET KANUNU YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA
6335 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİK SONUCU ŞİRKETLERİN KOOPERATİFLERİ TASFİYESİ
6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu 13.01.2011 tarihinde kabul edilerek Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Kanunun yürürlüğe giriş tarihi 01.07.2012 olarak belirlenmiş Kamuoyundaki birçok beklenti ve varsayıma karşın süre bakımından Kanun hiçbir şekilde değişikliğe uğramadan yürürlüğe girmiştir. Daha önceki yazılarımızda da belirtiğimiz gibi Sayın ÜNAL TEKİNALP Hocamızın ve ekibinin uzun mesailer uzun uğraşılar sonucu ortaya konulan Yeni Türk Ticaret Kanunuyla ilgili bu güne kadar çeşitli platformlarda basında birçok mesleki kuruluş ve odalarda Kanunla ilgili haklı ya da haksız bilinçli ya da bilinçsiz eleştiriler yapılmıştır. Kanunun maddelerinde iyileştirilmesi yeniden düzenlenmesi gereken uygulamalar tabi ki bulunmaktadır. Belli bir zaman sonra duyarlı insanların teklifleri doğrultusunda bazı değişiklikler yapılacağını beklemekteyim. 18 aydan günümüze kadar Ticari hayatımızda bir milat yeni bir yapılandırma yeni yönlendirmeler sunan Yeni Türk Ticaret Kanununun bazı maddeleriyle ilgili 26.06.2012 tarihinde Kanunda değişiklik yapılmasına dair 48 maddelik yeni düzenlemeler kabul edilmiş 6335 sayılı Kanun numarasıyla Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Makale konumuzla ilgili şirketlerin kooperatiflerin tasfiyesine ilişkin kolaylıklar 6102 sayılı Kanuna eklenen geçici maddelere göre sağlanmıştır. 6335 sayılı Kanunu 38. maddesinin geçici 7. maddesine göre 01.07.2012 tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde madde şartlarında ki bölümlere haiz olarak tespit edilen ya da yetkilileri tarafından bildirilen anonim ve Limited şirketlerine kooperatiflerin tasfiyeleri ve Ticaret sicilinden kayıtların silinmesi ilgili Kanunlarda ki tasfiye usulüne şekline ve nedenlerine uymaksızın bu maddeye göre yapılmasına karar verilmiştir. Ülkemizde ne yazık ki çeşitli sebeplerden dolayı kurulmuş kurdurulmuş birçok tabela firması tabela şirketi ve içi boşaltılmış şekilde, hiçbir faaliyette olmayan firmalar, kooperatifler bulunmaktadır. Bu tür firmalar ve kooperatiflerle ilgili Vergi Daireleri, Ticaret Sicil Memurlukları ve Mahkemeler çeşitli takipler çeşitli yazışmalar yaparak bu firmalar, bu şirketler,ve kooperatifler hakkında gerekli işlemleri yerine getirmek için bir hayli çaba harcamakta ve mesai vermektedirler. Başlı başına bir zaman kaybı ve maddi külfet ortaya çıkmaktadır. Bu şirketler ve kooperatifler hakkında şirket sahipleri, yetkilileri, ortakları ve sorumlularına bu konuda bilgi vererek, gerekirse adreslerine davet mektubu gönderilmesi hiçbir şekilde tasfiyeyle, ilgili herhangi bir yaptırım uygulanmayacağını belirtilmesi tüm bu yükümlülüklerden kurtulacaklarını anlatarak bu tür şirket sahiplerinin, ortaklarının, yetkililerinin ve kooperatif yetkililerinin faaliyette olmadıklarını bildirmeleri üzerine Kanun maddesinde ki şartlara uygunlukları araştırılarak biran önce Ticari kayıtlarının silinmesi imkanı getirilmiştir 6335 sayılı Kanunun 38. Maddesinin geçici 7. maddesine göre tanınmış son derece önem arz eden mutlaka faydalanılması gereken bir imkandır. Ortalama Ülkemizde 209.000 Gayri faal şirket 39.500 kooperatif bulunmaktadır. Kanunun süresi içerisinde gerekli düzenlemeleri yapılarak ve Kanun maddeleri anlatılarak biran önce bu işlemlerin yapılması hem Ülkemiz adına hem de bu şirketlerin ve kooperatiflerin sahipleri ve yetkilileri adına büyük önem arz etmektedir.
Geçici madde şartları Türkiye Büyük Millet Meclisine kabul edildiği şekilde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır.
1- a) 24/6/1995 tarihli ve 559 sayılı Türk Ticaret Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname gereğince, sermayelerini anılan Kanun Hükmünde Kararname ile öngörülen tutarlara çıkarmamış anonim şirketler ile limited şirketler.
b) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya yürürlük tarihinden itibaren iki yıl içinde münfesih olan anonim ve limited şirketler.
c) Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre herhangi bir nedenle dağılmış olan kooperatifler.
d) Sebebi ne olursa olsun aralıksız son beş yıla ait olağan genel kurul toplantıları yapılamayan anonim şirketler ile kooperatifler.
e) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tasfiye işlemlerine başlanılmış ancak genel kurulun toplanamaması nedeniyle ara bilançoları veya son ve kati bilançosu genel kurula tevdi edilemediği için ticaret sicilinden terkin işlemi yapılamayan şirket ve kooperatifler.
2) Davacı veya davalı sıfatıyla devam eden davaları bulunan şirket veya kooperatiflere bu madde hükümleri uygulanmaz.
3) Bu madde kapsamındaki şirket ve kooperatifler; ilgili ticaret sicili müdürlüğünce resen veya herhangi bir kişi, kurum veya kuruluş tarafından kanıtlarıyla birlikte yapılacak bildirimleri de kapsayacak şekilde, ticaret sicili kayıtları üzerinden yapılacak incelemeyle tespit edilir.
4) Ticaret sicili müdürlüklerince;
a) Kapsam dâhilindeki şirket ve kooperatiflerin ticaret sicilindeki kayıtlı son adreslerine ve sicil kayıtlarına göre şirket veya kooperatifi temsil ve ilzama yetkilendirilmiş kişilere bir ihtar yollanır. Yapılacak ihtar, ilan edilmek üzere Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürlüğüne aynı gün gönderilir. İlan, ihtarın ulaşmadığı durumlarda, ilan tarihinden itibaren otuzuncu günün akşamı itibarıyla, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılmış tebligat yerine geçer. Ayrıca anılan ilan, bildirici niteliği haiz olarak ilgili ticaret ve sanayi odası veya ticaret, sanayi ya da deniz ticaret odasının internet sitesinde aynen yayımlanır.
b) 559 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince sermaye artırımında bulunmayarak münfesih olan şirketlere yapılacak ihtarda; ortaklarından, yönetici veya denetçilerden ya da müdürlerinden tebliğ tarihinden itibaren iki ay içinde tasfiye memurunun bildirilmesi, aksi takdirde, bu madde hükümlerine göre ticaret sicili kayıtlarından unvanın silineceği, şirkete ait malvarlığının unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği ve bunun kesin olduğu açıkça yazılır.
c) Bu fıkranın (b) bendinde belirtilen şirketler dışında kalan kapsam dâhilindeki diğer münfesih şirketler ile kooperatiflerden ayrıca, faaliyetlerine devam etme isteğinde bulunmaları hâlinde münfesih olma nedenini ortadan kaldıran işlemlerin yapılarak ispat edici belgelerin bildirilmesi istenir.
5) a) Tasfiye memuru olarak; şirket veya kooperatifin ortaklarından herhangi biri, ticaret siciline kayıtlı en son yetkilileri ya da bunların belirleyecekleri üçüncü şahıslar bildirilebilir. Tasfiye memuru olarak başka ortak veya yönetici tarafından bildirilen ortak veya yöneticiler ile üçüncü şahısların bu görevi kabul ettiklerine ilişkin yazılı beyan da bildirime eklenir. Üçüncü şahısların tasfiye memuru olarak tescil edilebilmeleri ortakların veya yöneticilerin hiçbirinin tasfiye memuru olarak bildirilmemiş olmasına bağlıdır.
b) Dördüncü fıkra uyarınca yapılan ihtar ve ilan üzerine süresi içinde tasfiye memurlarını bildiren şirket ve kooperatiflerin, tasfiye memurları ve tasfiye adresi, ilgili ticaret sicili müdürlüğü tarafından tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve ilgili odanın internet sitesinde ilan edilir.
c) Bu ilanda; şirket veya kooperatifin alacaklıları, alacaklarını kanıtlarıyla birlikte ilan tarihinden itibaren iki ay içinde tasfiye memurlarına bildirmeye davet edilir. Ayrıca ilanda, şirket veya kooperatifin mevcut malvarlığı ile alacak ve borçlarını gösterir listenin; belgeleri ile birlikte ilan tarihinden itibaren bir ay içinde, anonim şirket veya kooperatifin yönetim kurulu, kurulun bir veya birkaç üyesi, denetçileri, limited şirketlerde ise müdür veya müdürler tarafından ilgili tasfiye memuruna verilmesi ihtar edilir.
d) Bu fıkra gereğince yapılacak ilan, Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılmış tebligat yerine geçer.
6) a) Tasfiye memurları, alacaklıların alacaklarını bildirmeleri için öngörülen sürenin sonunda şirketin veya kooperatifin durumunu gösteren bir bilanço hazırlar ve tasfiyeyi altı ay içinde sonuçlandırır. Gerekli hâllerde bu süreyi aşmamak üzere, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca bir defaya mahsus olmak üzere ek süre verilebilir.
b) Tasfiye memurlarınca hazırlanan bilançoya göre şirket veya kooperatifin borçlarının varlığından fazla olması hâlinde tasfiye memurları durumu derhal alacaklılara bildirerek şirket veya kooperatifin iflasına karar verilmesi için mahkemeye başvuruda bulunmalarını ister. Bildirimde ayrıca, bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde şirket veya kooperatifin iflası için mahkemeye müracaat edildiğinin bildirilmemesi hâlinde kaydın silineceği ihtar olunur. Alacaklıların başvurusu üzerine mahkeme iflasın açılmasına karar verir ve tasfiye İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre yürütülür. Süresi içinde şirket veya kooperatifin iflası için mahkemeye müracaat edildiğinin bildirilmemesi hâlinde tasfiye memurlarının başvurusu üzerine ilgili şirket veya kooperatifin unvanı ticaret sicilinden silinir ve bu durum Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir.
7) Bu madde hükümlerine göre yapılacak tasfiye işlemlerinde, ilgili kanunların veya esas sözleşmelerin genel kurul kararı alınmasını zorunlu kılan hükümleri uygulanmaz.
8) Bu madde kapsamında tasfiye memurlarınca düzenlenecek son ve kati bilançonun ticaret sicili müdürlüğüne verilmesi ile tasfiye sona ermiş kabul edilir ve şirketin unvanı ticaret sicilinden silinerek Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir. İflasına karar verilen şirket veya kooperatifin ise iflas işlemlerinin tamamlandığının bildirilmesi üzerine şirketin veya kooperatifin unvanı ticaret sicilinden silinir ve bu durum Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir.
9) Tasfiye memurlarına beşinci fıkranın (c) bendinde belirtilen bilgi ve belgelerin verilmemesi veya tasfiye memurlarınca da bu bilgi ve belgelere erişilememesi hâlinde durum ticaret sicili müdürlüğüne bildirilerek, başka bir işleme gerek kalmaksızın unvan silinir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir.
10) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tasfiye işlemlerine başlanılmış şirket veya kooperatiflerin genel kurullarının, kanunun öngördüğü asgari süre ve şartlara uygun olarak toplantıya çağrılmış olmasına rağmen iki defa üst üste toplanamaması ve bu durumun tevsik edilmesi kaydıyla tasfiye memuru tarafından son ve kati bilançonun ticaret sicili müdürlüğüne tevdi edilmesi ile tasfiye sona ermiş kabul edilir ve unvan ticaret sicilinden silinerek Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir.
11) Dördüncü fıkra uyarınca yapılan ihtar ve ilana rağmen, süresi içinde cevap vermeyen veya tasfiye memurunu bildirmeyen yahut durumunu kanuna uygun hâle getirmeyen veya faaliyette bulunduğunu adres ve kanıtlarıyla birlikte bildirmeyen şirket ve kooperatiflerin unvanı ticaret sicilinden resen silinir. Resen unvanı silinen şirket ve kooperatifler, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile ilgili odanın internet sitesinde ilan edilir.
12) Altıncı fıkranın (b) bendi, dokuzuncu fıkra ve on birinci fıkra uyarınca ticaret sicilinden unvanları silinecek şirket veya kooperatiflerin borçları, unvanlarının silinmesine engel teşkil etmez. Ancak, ticaret sicilinden kaydı silinen anonim şirketler ve kooperatiflerin kanuni temsilcileri ile limited şirket ortaklarının, silinme tarihinden önceki kamu borçlarından doğan sorumlulukları, 21/07/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında devam eder.
13) Bu madde uyarınca yapılacak tescil ve kayıt silme işlemleri her türlü harçtan, bu işlemler için düzenlenecek kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır.
14) Bu madde kapsamında Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanacak olan ilanlardan ücret alınmaz.
15) Bu maddede düzenlenmeyen hususlarda ilgili kanun ve esas sözleşmelerde öngörülen usullere göre hareket edilir. Bu madde gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen şirket veya kooperatiflerin ortaya çıkabilecek malvarlığı, unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal eder. Hazine bu şirket ve kooperatiflerin borçlarından sorumlu tutulmaz. Tasfiye memurlarının sorumlulukları konusunda, özel kanunlardaki sorumluluğa ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun veya Kooperatifler Kanunu hükümleri uygulanır. Ticaret sicilinden kaydı silinen şirket veya kooperatifin alacaklıları ile hukuki menfaatleri bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir.
Netice olarak Vergi Mükellefiyetinden terkin edilen veya edilmesine çalışan bu şirketlerin tasfiyelerinin yapılması ve Ticaret Sicil kayıtların silinmesi için Kanuna göre 6 (altı) ay gibi bir süreç düzenlenmiş olup bu sürecin başvuru, bilgilendirme ve işlem süresi göz önüne alınarak 1 yıla (12 ay) çıkartılması gerektiğini düşünmekteyim. Aksi takdirde şirket sahipleri ve yetkilileri büyük maddi ve Hukuki sorunlarla karşı karşıya geleceklerdir.
‘’AMAN DİKKAT’’ Bu tür şirketlerden ve kooperatiflerden, yararlanmak faydalanmak isteyen bazı kesimlerinde bulunabileceği göz önüne alınarak bu konuyla ilgili de bilgi verilmesi ve uyarılar yapılması gerektiği kanaatini taşımaktayım.
12.07.2012
İLKE MALİ HUKUK
ATİLA KOÇER
