TTK’ DA İDARİ PARA CEZALARINI GEREKTİREN MADDELERİN DÜZELTİLMİŞ SON HALİ VE AÇIKLAMALARI
Yeni Türk Ticaret Kanununun Kamuoyunda büyük sıkıntı yaratan cezalarla ilgili 562. Maddesine göre düzenlenen hapis ve para cezaları yeni yapılan düzenlemeye göre eskisinden daha hafif cezalar içermektedir. Cezalarla ilgili 4 ayrı bölümde değerlendirme ve inceleme yapılması gerekmektedir. Bunları ele alırsak;
1- İDARİ PARA CEZALARI
2- ADLİ PARA CEZASI VE HAPİS CEZASI
3- HAPİS CEZASI
4- ADLİ PARA CEZASININ ÖDEYEMEYENLERE UYGULANACAK OLAN HAPİS CEZASI
Şeklinde olup, Kanunun içerdiği maddeleri ve açıklamaları tam anlamıyla anlayamayan çok sayıda vatandaşımız bulunmaktadır. Özellikle Ceza konusu gündeme geldiğinde bunlar uygulanırsa Ticari Faaliyetlerimizin devam etmesi imkansız hale gelir diyen büyük bir kesimde bulunmaktadır. Bugün ki makalemiz de Cezalarla ilgili konuları değinilmek ve kafalarda oluşan birçok soru işaretine cevap vermek gayesindeyiz.
İkinci düzenlemelerle değişikliğe uğrayan Türk Ticaret Kanununa göre uygulanacak Cezalarla ilgili Adli Para Cezası bölümlerine göre bu cezalar en az 5 (beş) gün en fazla 730 (yediyüzotuz)gün olarak belirlenmiş olup ödenmemesi durumunda hapis cezasına dönüşecek ve herhangi bir erteleme yapılmayacaktır. Burada önemli bir sorun ortaya çıkmaktadır. Şöyle ki ; 20 lira ile 100 lira arasında sınır konulan bir gün karşılığı Adli Para Cezaları yetkili Mahkemeler tarafından suç işleyenlerin ekonomik durumlarını, Ticaret işlemlerini veya diğer belli şartlarına göre tayin edilecek olması değişen ekonomik ve ticari şartlar göz önüne alındığında Mahkemenin vereceği kararlar tartışma yaratacaktır. Aslında TTK’ da suç sayılan bir çok madde Vergi Usul Kanunu ve Türk Ceza Kanununda da daha önceden beri yer almaktadır. İkinci bir sorun ise; 90-100-200-300 günden aşağıya olmamak şartıyla konulan Adli Para Cezalarında arttırılacak sürelerle ilgili hangi tespitlerin göz önünde bulundurulacağı yer almamaktadır. Açıkçası alt sınırlar belli olup üst sınırlar hakkında bir belirginlik bulunmamaktadır. Kanunda tanımlanan İdari Para Cezalarını gerektiren kabahatlerden birinin tespiti yapılması halinde bu süreçte daha fazla kabahat işlenmesinde cezanın iki (2) kat arttırılacağı ve bu süreçte bir organizasyon bir tespit bulunursa 3 kata kadar cezanın arttırılacağı düzenlemeleri uygulanmıştır. Cezalar ve ceza verilmesini gerektiren bazı maddeler aşağıda açıkladığımız şekildedir.
MADDE 33 (2) (Değişik: 26/6/2012-6335/4 md.) Sicil müdürünce verilen süre içinde tescil isteminde bulunmayan ve kaçınma sebeplerini de bildirmeyenler, sicil müdürünün inceleme yetkisiyle yaptığı inceleme sonucunda olumsuzluk tespit edilmesi neticesinde;
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDEN KİŞİ YA DA KİŞİLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE SİCİL MÜDÜRÜNÜN TEKLİFİ ÜZERİNE MAHALLİN EN BÜYÜK MÜLKİ AMİRİ TARAFINDAN BİN TÜRK LİRASI İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 45- (1) Bir ticaret unvanına Türkiye’nin herhangi bir sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş bulunan diğer bir unvandan ayırt edilmesi için gerekli olduğu takdirde, ek yapılır.
‘’YUKARIDAKİ MADDEYE UYMAYANLAR YA DA AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE 2 (İKİ) BİN TÜRK LİRASI İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIRLAR.’’
MADDE 39- (1) Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır.
(2) (Değişik birinci cümle: 26/6/2012-6335/6 md.) Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır. Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresi de gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır. Bu sitede ayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı yayımlanır.
‘’YUKARIDAKİ MADDEYE UYMAYANLAR YA DA AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 2(İKİ) BİN TÜRK LİRASI İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIRLAR.’’
MADDE 48- (1) Her şube, kendi merkezinin ticaret unvanını, şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Bu unvana şube ile ilgili ekler yapılabilir.
(2) 41 ve 45 inci maddeler şubenin ticaret unvanı hakkında da uygulanır.
(3) Merkezi yabancı ülkede bulunan bir işletmenin Türkiye’deki şubesinin ticaret unvanında, merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun gösterilmesi şarttır.
"YUKARIDAKİ MADDEYE UYMAYANLAR YA DA AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 2 (İKİ) BİN TÜRK LİRASI İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIRLAR.’’
MADDE 64- (1) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.
YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE YUKARIDAKİ MADDEDE BELİRTİLEN KONULARA AYKIRI HAREKET EDENLER ‘’DÖRTBİNLİRA (4) İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.’’
MADDE 64- (2) Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.
YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE YUKARIDAKİ MADDEDE BELİRTİLEN KONULARA AYKIRI HAREKET EDENLER ‘’DÖRTBİNLİRA (4) İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.’’
MADDE 64 (3) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılır. Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmaz.
Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir.
YUKARIDAKİ MADDEYE GÖRE GEREKLİ İŞLEMLERİ VE ONAYLARI YAPTIRMAYANLARA YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE DÖRT BİN LİRA İDARİ PARA CEZASI UYGULANIR.
MADDE 65- (1) Defterler ve gerekli diğer kayıtlar Türkçe tutulur. Kısaltmalar, rakamlar, harfler ve semboller kullanıldığı takdirde bunların anlamları açıkça belirtilmelidir.
(2) Defterlere yazımlar ve diğer gerekli kayıtlar, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılır.
(3) Bir yazım veya kayıt, önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilemez ve değiştirilemez. Kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı anlaşılmayan değiştirmeler yasaktır.
(4) Defterler ve gerekli diğer kayıtlar, olgu ve işlemleri saptayan belgelerin dosyalanması şeklinde veya veri taşıyıcıları aracılığıyla tutulabilir. (…) (1) Defterlerin ve gerekli diğer kayıtların elektronik ortamda tutulması durumunda, bilgilerin saklanma süresince bunlara ulaşılmasının ve bu süre içinde bunların her zaman kolaylıkla okunmasının temin edilmiş olması şarttır. Elektronik ortamda tutulma hâlinde birinci ilâ üçüncü fıkra hükümleri kıyas yoluyla uygulanır. (1)
MADDEDE BELİRTİLEN ŞEKİLDE UYGUN OLARAK DEFTERLERİNİ TUTMAYANLAR YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE DÖRT BİN LİRA İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 66- (1) Her tacir, ticari işletmesinin açılışında, taşınmazlarını, alacaklarını, borçlarını, nakit parasının tutarını ve diğer varlıklarını eksiksiz ve doğru bir şekilde gösteren ve varlıkları ile borçlarının değerlerini teker teker belirten bir envanter çıkarır.
(2) Tacir açılıştan sonra her faaliyet döneminin sonunda da böyle bir envanter düzenler. Faaliyet dönemi veya başka bir kanuni terimle hesap yılı oniki ayı geçemez. Envanter, düzenli bir işletme faaliyetinin akışına uygun düşen süre içinde çıkarılır.
(3) Maddi duran malvarlığına dâhil varlıklarla, ham ve yardımcı maddeler ve işletme malzemeleri düzenli olarak ikame ediliyor ve toplam değerleri işletme için ikinci derecede önem taşıyorsa, değişmeyen miktar ve değerle envantere alınırlar; şu şartla ki, bunların mevcutları miktar, değer ve bileşim olarak sadece küçük değişikliklere uğramış olsunlar. Ancak, kural olarak üç yılda bir fiziksel sayım yapılması zorunludur.
(4) Aynı türdeki stok malvarlığı kalemleri, diğer aynı nitelikteki veya yaklaşık aynı değerdeki taşınabilir malvarlığı unsurları ve borçlar ayrı ayrı gruplar hâlinde toplanabilir ve ortalama ağırlıklı değer ile envantere konulabilir.
YUKARIDAKİ MADDEYE GÖRE USULÜNE UYGUN OLMAYAN BİR ŞEKİLDE ENVANTER ÇIKARANLAR VEYA ENVANTERDE FARKLI DÜZENLEMELER YAPANLAR YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE DÖRT BİN LİRA İDARİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 86- (1) Saklanması zorunlu olan belgeleri, sadece görüntü veya başkaca bir veri taşıyıcısı aracılığıyla ibraz edebilen kimse, giderleri kendisine ait olmak üzere, o belgelerin okunabilmesi için gerekli olan yardımcı araçları kullanıma hazır bulundurmakla yükümlüdür; icap ettiği takdirde belgeleri, giderleri kendisine ait olmak üzere bastırmalı ve yardımcı araçlara ihtiyaç duyulmadan okunabilen kopyalarını sunabilmelidir.
MADDEDE BELİRTİLEN BELGE VE BİLGİLERİ SAKLAYANLAR VEYA SÜRESİNDE İBRAZ ETMEYENLERE YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE DÖRT BİN LİRA İDARİ PARA CEZASI UYGULANIR.
MADDE 88- (1) 64 ilâ 88 inci madde hükümlerine tabi gerçek ve tüzel kişiler münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına, kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara uymak ve bunları uygulamak zorundadır. 514 ilâ 528 inci maddeler ile bu Kanunun ilgili diğer hükümleri saklıdır.
(2) Bu düzenlemeler, uygulamada birliği sağlamak ve finansal tablolara milletlerarası pazarlarda geçerlilik kazandırmak amacıyla, uluslararası standartlara uyumlu olacak şekilde, yalnız Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenir ve yayımlanır.
(3)Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için özel ve istisnai standartlar koymaya ve farklı düzenlemeler yapmaya yetkilidir. Bu standart ve düzenlemeler, Türkiye Muhasebe Standartlarının cüz’ü addolunur. (4) Kanunlarla, belirli alanları düzenlemek ve denetlemek üzere kurulmuş bulunan kurum ve kurullar, Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olmak şartıyla, kendi alanları için geçerli olacak standartlar ile ilgili olarak ayrıntıya ilişkin sınırlı düzenlemeleri yapabilirler.
(5) Türkiye Muhasebe Standartlarında hüküm bulunmayan hâllerde, ilgili oldukları alan dikkate alınarak, dördüncü fıkrada belirtilen ayrıntıya ilişkin düzenleme, ilgili düzenlemede de hüküm bulunmadığı takdirde milletlerarası uygulamada genel kabul gören muhasebe ilkeleri uygulanır.
YUKARIDAKİ MADDE KAPSAMINA VE İLGİLİ İŞLEMLERE AYKIRI HAREKET EDENLERE DÖRT BİN LİRA İDARİ PARA CEZASI UYGULANIR. şeklindedir.
YENİ TTK’da AYKIRI HAREKET EDİLDİĞİ TESPİT EDİLEN MADDELERLE İLGİLİ İDARİ PARA CEZASI GEREKTİREN KONULARI AÇIKLAMAYA ÇALIŞTIĞIMIZ MAKALEMİZ’ DE İNCELENDİĞİ TAKDİRDE KONUŞULDUĞU KADAR, TARTIŞILDIĞI KADAR ABARTILI YAPTIRIMLARIN OLMADIĞI GÖRÜLECEKTİR. TABİ Kİ HİÇBİR KİŞİNİN BU MADDELERE GÖRE CEZA ALMASI VE CEZALANDIRILMASI HOŞ KARŞILANMIYACAKTIR. EKONOMİK KRİZİN VE İŞ HAYATININ BU KADAR YOGUN BASKILARI NETİCESİNDE HATALARIN YAPILACAĞI BİR GERÇEKTİR. BU KONUYLA İLGİLİ EN AZINDAN İLK TESPİTLERDEN ÖNCE VE CEZA UYGULAMASINA BAŞLANMADAN BİR BİLGİ, BİR UYARI YAZISIYLA YAPILAN HATALARIN VE EKSİKLERİN DÜZELTİLMESİ İÇİN KISA BİR SÜRE TANINMASI ANCAK BU SÜRE SONUNDA GEREKLİ İŞLEMLER YAPILMADIĞININ TESPİTİ SONRASI CEZA İŞLEMLERİNİN UYGULANMASIYLA İLGİLİ BİR ÖNERİM BULUNMAKTADIR. MADEMKİ CEZALARIN CAYDIRICI OLMASI GÖZETİLEREK YAPILAN YENİ DÜZENLEMELERDE 3 (ÜÇ) AYDAN 2 (İKİ) YILA KADAR HAPİS VEYA ADLİ PARA CEZASINI GEREKTİREN 18 SUÇUN GELEN TEPKİLER VE İTİRAZLAR NETİCESİNDE YENİDEN ELE ALINARAK, YENİ DÜZENLEMELERİ YAPILARAK BAZI MADDELERLE İLGİLİ YAPTIRIMLARIN İDARİ PARA CEZASINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ BAZI HAPİS CEZASI GEREKTİREN MADDELERDE DE ÖNCELİKLE ADLİ PARA CEZASI UYGULANMASI ADLİ PARA CEZASI GEREKEN 14 SUÇUN DA İDARİ PARA CEZASINA ÇEVRİLMESİ VE KANUNUN BU ŞEKİLDE KABUL EDİLEREK UYGULAMAYA KONULMASI BÜYÜK BİR ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR. BUNDAN SONRA DA TARTIŞILACAK VE DÜZENLENMESİ İSTENEN MADDELERLE İLGİLİ YAPILACAK ÇALIŞMALARDA YENİ TÜRK TİCARET KANUNUYLA İLGİLİ BİRÇOK DEĞİŞİMİNDE OLACAĞI KAÇINILMAZ BİR GERÇEKTİR.
16.07.2012 / ATİLA KOÇER
