YENİ TTK’DA CEZALARLA İLGİLİ DEĞİŞİKLİK ÖNGÖREN MADDELERLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
26.06.2012 tarihinde ikincil düzenlemelerle Yeni TTK’da değişiklik öngörülen Yasa tasarısı TBMM Başkanlığına sunularak aynı şekilde kabul edildi. 30.06.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak da yürürlüğe girdi. Yeni düzenlemelerde en çok merak edilen, en çok tartışılan, çok fazla yorum yapılan önemli konularından biride maddelerle ilgili cezalardır. Gümrük ve Ticaret Bakanı Sayın Hayati Yazıcı’nın defalarca belirttiği gibi Yeni TTK’ da zaman içerisinde düzenlemeler yapılacak Kamuoyunun engel olarak gördüğü konular tartışılacak düzenlenmesi veya kaldırılması gerekiyorsa derhal bu işlemler yapılacaktır. Bu işlemler yapılırken de Kanunla ilgili tebliğler düzenlenecektir. Makalemizin konusu ikincil düzenlemeler olarak adlandırılan 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren Yeni TTK’ da Cezalar ve Cezalarla ilgili maddeleri incelemek bilgilendirmek amacı taşımaktadır. Yeni TTK’ da hedef şeffaflaşmayı sağlamak rekabet gücünü arttırmak kayıt dışılığı durdurmak, sona erdirmek ve güçlü bir ekonomi yaratmaksa ve güçlü ekonomiden herkesin faydalandırılması sağlanabilirse Yeni TTK’ nın ticarette devir açacağı bir milat bir başlangıç olacağı kanısını taşımaktayım. Makale konumuzun cezalar olduğunu belirtmiştim. Kulağa hiçte hoş gelmeyen ürkütücü bir kelime ceza kelimesi maddelere göre uygulama taşıyan cezalar nelerden ibarettir. Bir göz atalım, hep beraber inceleyelim.
MADDE 527- (1) 404 üncü madde hükmü saklı kalmak üzere, görevi dolayısıyla incelemesine sunulan defter ve belgeleri inceleyenlerin, elde ettikleri veya verilen bilgilerden öğrendikleri iş ve işletme sırlarını açıklamaları yasaktır. Aksi hâlde şirketin maddi ve manevi zararını tazmin ederler. (2) Ceza mevzuatının, suç ihbarına ilişkin hükümleri saklıdır.
YUKARIDAKİ MADDEYE VE MADDEYLE İLGİLİ KAPSAMLARA AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 5277 SAYILI TCK 239/1. MADDESİNE GÖRE ‘’BİR YILDAN ÜÇ YILA KADAR HAPİS VE BEŞBİN GÜNE KADAR ADLÎ PARA CEZASI İLE CEZALANDIRILIR. BU BİLGİ VEYA BELGELERİN, HUKUKA AYKIRI YOLLA ELDE EDEN KİŞİLER TARAFINDAN YETKİSİZ KİŞİLERE VERİLMESİ VEYA İFŞA EDİLMESİ HALİNDE DE BU FIKRAYA GÖRE CEZAYA HÜKMOLUNUR.’’ Şeklinde uygulanacaktır.
MADDE 549- (1) Şirketin kuruluşu, sermayesinin artırılması ve azaltılması ile birleşme, bölünme, tür değiştirme ve menkul kıymet çıkarma gibi işlemlerle ilgili belgelerin, izah Namelerin, taahhütlerin, beyanların ve garantilerin yanlış, hileli, sahte, gerçeğe aykırı olmasından, gerçeğin saklanmış bulunmasından ve diğer kanuna aykırılıklardan doğan zararlardan, belgeleri düzenleyenler veya beyanları yapanlar ile kusurlarının varlığı hâlinde bunlara katılanlar sorumludur.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE BİR (1) YILDAN ÜÇ (3) YILA KADAR HAPİS CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 550- (1) Sermaye tamamıyla taahhüt olunmamış veya karşılığı kanun veya esas sözleşme hükümleri gereğince ödenmemişken, taahhüt edilmiş veya ödenmiş gibi gösterenler ile kusurlu olmaları şartıyla, şirket yetkilileri, bu payları üstlenmiş kabul edilirler ve payların karşılıkları ile zararı faiziyle birlikte müteselsilen öderler.
(2) Sermaye taahhüdünde bulunanların ödeme yeterliliğinin bulunmadığını bilen ve buna onay verenler, söz konusu borcun ödenmemesinden doğan zarardan sorumludurlar.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 3 (ÜÇ)AYDAN 2 (İKİ) YILA KADAR ADLİ PARA CEZASI VEYA HAPİS CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 552- (1) Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir şirket kurmak veya şirketin sermayesini artırmak amacıyla yahut vaadiyle halka her türlü yoldan çağrıda bulunularak para toplanması yasaktır.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 6 (ALTI) AYDAN 2 (İKİ) YILA KADAR HAPİS CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 46- (1) Tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında, üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte bulunmamak, gerçeğe ve kamu düzenine aykırı olmamak şartıyla; her ticaret unvanına, işletmenin özelliklerini belirten veya unvanda yer alan kişilerin kimliklerini gösteren ya da hayalî adlardan ibaret olan ekler yapılabilir.
(2)Tek başlarına ticaret yapan gerçek kişiler ticaret unvanlarına bir şirketin var olduğu izlenimini uyandıracak ekler yapamazlar.
(3)“Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Millî” kelimeleri bir ticaret unvanına ancak Bakanlar Kurulu kararıyla konabilir.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 3 (ÜÇ) AYDAN 2 (İKİ) YILA KADAR HAPİS VE ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIRLAR.
MADDE 49- (1) Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez.
(2) Bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur. Devir hâlinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 3 (ÜÇ) AYDAN 2 (İKİ) YILA KADAR HAPİS VE ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIRLAR.
MADDE 551- (1) Ayni sermayenin veya devralınacak işletme ile ayınların değerlemesinde emsaline oranla yüksek fiyat biçenler, işletme ve aynın niteliğini veya durumunu farklı gösterenler ya da başka bir şekilde yolsuzluk yapanlar, bundan doğan zarardan sorumludur.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE 90 (DOKSAN) GÜN ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 1524-
(1) 397 nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca denetime tabi olan sermaye şirketleri, kuruluşlarının ticaret siciline tescili tarihinden itibaren üç ay içinde bir internet sitesi açmak ve bu sitenin belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanmasına özgülemek zorundadır. İnternet sitesinde yayımlanacak içerikler, bu Kanunda belli bir süre belirtilmiş ise bu süre içinde, belirtilmemiş ise içeriğin dayandığı işlemin veya olgunun gerçekleştiği tarihten, tescil veya ilana bağlandığı durumlarda ise tescil veya ilanın yapıldığı tarihten itibaren en geç beş gün içinde, şirketin kuruluşundan internet sitesi açılıncaya kadar geçen sürede yayımlanması gereken içerikler de bu sitenin açıldığı tarihte siteye konulur.
(2) Birinci fıkrada öngörülen yükümlülüklere uyulmaması, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturur, Kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açar ve kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olur. Cezai hükümler saklıdır.
(3) İnternet sitesinin bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmış bölümü herkesin erişimine açıktır. Erişim hakkının kullanılması, ilgili olmak veya menfaati bulunmak gibi kayıtlarla sınırlandırılamayacağı gibi herhangi bir şarta da bağlanamaz. Bu ilkenin ihlali hâlinde herkes engelin kaldırılması davasını açabilir.
(4) İnternet sitesinin bu maddenin amaçlarına özgülenmiş kısmında yayımlanan içeriğin başına tarih ve parantez içinde “yönlendirilmiş mesaj” ibaresi konulur. Bu ibare ancak bu Kanuna ve bu fıkrada anılan yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilir. Özgülenen kısımda yer alan bir mesajın, yönlendirildiği karinedir. Sitenin, bir numara altında tescili ve ilgili diğer hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenir.
(5) Bu Kanun ve ilgili diğer kanunlarda veya idari düzenlemelerde daha uzun bir süre öngörülmedikçe, şirketin internet sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az altı ay süreyle internet sitesinde kalır, aksi hâlde konulmamış sayılır.
(6) İnternet sitesiyle ilgili olarak bu Kanunun ilgili maddelerinde ve bu maddede öngörülen düzenlemeler denetime tabi olmayan sermaye şirketleri hakkında uygulanmaz.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 100 GÜNDEN 300 GÜNE KADAR ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIRLAR. Şeklindedir.
YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE (200 GÜN) ADLİ PARA CEZALARI UYGULANACAK MADDELER:
MADDE 199- (1) Bağlı şirketin yönetim kurulu, faaliyet yılının ilk üç ayı içinde, şirketin hâkim ve bağlı şirketlerle ilişkileri hakkında bir rapor düzenler. Raporda, şirketin geçmiş faaliyet yılında hâkim şirketle, hâkim şirkete bağlı bir şirketle, hâkim şirketin yönlendirmesiyle onun ya da ona bağlı bir şirketin yararına yaptığı tüm hukuki işlemlerin ve geçmiş faaliyet yılında hâkim şirketin ya da ona bağlı bir şirketin yararına alınan veya alınmasından kaçınılan tüm diğer önlemlerin açıklaması yapılır.
Hukuki işlemlerde edimler ve karşı edimler, önlemlerde, önlemin sebebi ve şirket yönünden yarar ve zararları belirtilir. Zarar denkleştirilmişse, bunun faaliyet yılı içinde fiilen nasıl gerçekleştiği veya şirketin sağladığı hangi menfaatlere ilişkin olarak bir istem hakkı tanındığı ayrıca bildirilir.
YUKARIDA BELİRTİLEN MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE ‘’200 GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE’’ ADLİ PARA CEZALARIYLA CEZALANDIRILIR. YAPILAN İŞLEMLERİN ÇOKLUĞU VE TEKERRÜR UYGULAMASI SEBEP OLARAK GÖSTERİLEREK SÜRE DAHA FAZLA UZAYABİLİR.
MADDE 199 (4) Hâkim şirketin her yönetim kurulu üyesi, yönetim kurulu başkanından; bağlı şirketlerin finansal ve malvarlığıyla ilgili durumları ile üç aylık hesap sonuçları, hâkim şirketin bağlı şirketlerle, bağlı şirketlerin birbirleriyle, hâkim ve bağlı şirketlerin pay sahipleri ve bunların yakınlarıyla ilişkileri; yaptıkları işlemler ve bunların sonuç ve etkileri hakkında, özenli, gerçeği aynen ve dürüstçe yansıtan hesap verme ilkelerine göre düzenlenmiş bir rapor hazırlattırıp yönetim kuruluna sunmasını ve bunun sonuç kısmının yıllık rapor ile denetleme raporuna eklenmesini isteyebilir. Bağlı şirketler, red için yoruma yer bırakmayacak açıklıkta bir haklı sebebin varlığını ispat edemedikleri takdirde, bu raporun hazırlanması için gerekli olan bilgi ve belgeleri hâkim şirketin bu işle görevlendirilen uzmanlarına vermekle yükümlüdürler. İstemde bulunan yönetim kurulu üyesi, bunu bir üçüncü kişinin yararlanması amacıyla yapmışsa bunun sonuçlarından sorumlu olur.
YUKARIDA BELİRTİLEN MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMELERE GÖRE ‘’200 GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE’’ ADLİ PARA CEZALARIYLA CEZALANDIRILIR. YAPILAN İŞLEMLERİN ÇOKLUĞU VE TEKERRÜR UYGULAMASI SEBEP OLARAK GÖSTERİLEREK SÜRE DAHA FAZLA UZAYABİLİR.
YENİ TTK GÖRE 300 GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE ADLİ PARA CEZASI
MADDE 349- (1) Kurucular tarafından, kuruluşa ilişkin bir beyan imzalanır. Beyan, dürüst bir şekilde bilgi verme ilkesine göre, doğru ve eksiksiz olarak hazırlanır. Beyanda, ayni sermaye konuluyor, bir ayın ya da işletme devralınıyorsa, bunlara verilecek karşılığın uygunluğuna; bu tür sermayenin ve devralmanın gerekliliğine, bunların şirkete olan yararlarına ilişkin belgeli, gerekçeli ve kesin ifadeli açıklamalar yer alır. Ayrıca, şirket tarafından iktisap edilen menkul kıymetlerle, bunların iktisap fiyatları, söz konusu menkul kıymetleri çıkaranların son üç yıllık, gereğinde konsolide finansal tablolarının değerlemelerine ve çözümlenmelerine ilişkin bilgiler, şirketin yüklendiği önemli taahhütler, makina ve benzerleri malların ve herhangi bir aktif değerin alımına ilişkin bağlantılar, fiyatlar, komisyonlar ile her türlü borçlar, emsalleriyle karşılaştırılarak, açıklanır.
(2) Ayrıca, kuruculara tanınan menfaatler gerekçeleriyle beyanda yer alır. Kimlerin halka arz amacıyla ne miktarda pay taahhüt ettiği, pay taahhüdünde bulunanların birbirleri ile ilişkileri; bunlar bir şirketler topluluğuna dâhil bulunuyorlarsa, topluluk ile ilişkileri, (…) (1) diğer hizmet verenlere ödenen ücretler, emsalleriyle karşılaştırma yapılarak, beyanda açıklanır.
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 300 (ÜÇYÜZ) GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRIRLAR.
MADDE 358- (1) Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 300(ÜÇYÜZ) GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRIRLAR.
MADDE 395- (1) Yönetim kurulu üyesi, genel kuruldan izin almadan, şirketle kendisi veya başkası adına herhangi bir işlem yapamaz; aksi hâlde, şirket yapılan işlemin batıl olduğunu ileri sürebilir. Diğer taraf böyle bir iddiada bulunamaz.
(2) (Değişik: 26/6/2012-6335/17 md.) Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilir.
MADDENİN İKİNCİ FIKRASININ BİRİNCİ VEYA İKİNCİ BÖLÜMÜNÜ İHLAL EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 300 (ÜÇYÜZ) GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
MADDE 562 (4) Bu Kanun hükümlerine göre tutulmakla veya muhafaza edilmekle yükümlü olunan defter, kayıt ve belgeler ile bunlara ilişkin bilgileri, denetime tabi tutulan gerçek veya tüzel kişiye ait olup olmadığına bakılmaksızın, 210 uncu maddenin birinci fıkrasına göre denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen vermeyenler veya eksik verenler ya da bu denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadıkları tespit edilmesi halinde
YUKARIDAKİ MADDEYE AYKIRI HAREKET EDENLER YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE 300 (ÜÇYÜZ) GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE ADLİ PARA CEZASIYLA CEZALANDIRILIR.
ADLİ PARA CEZASININ ÖDENMESİ İÇİN HÜKMÜN KESİNLEŞME TARİHİNDEN İTİBAREN 1 (BİR) YILDAN FAZLA OLMAMAK ÜZERE MEHİL VERİLEBİLECEĞİ GİBİ BU CEZANIN BELİRLİ TAKSİTLER HALİNDE ÖDENMESİNE DE HAKİMLER TARAFINDAN KARAR VERİLEBİLİR. TAKSİTLERDEN BİRİ ZAMANINDA ÖDENMEZSE GERİ KALAN KISMI TAMAMI TAHSİL EDİLİR VE ÖDENMEYEN ADLİ PARA CEZASININ HAPSE ÇEVRİLECEĞİ BELİRTİLİR.
NETİCE OLARAK:
Maddelerin açılımı ve bu açılımı aykırı, hareket edilmesiyle ilgili düzenlenen cezalar her ne kadar hafifletilmiş olsa da sonuç olarak can yakıcı, can sıkıcı ve ticari hayatı etkileyerek olumsuzluğa sebep olacak şekildedir. Unutulmamalı ki cezaların bir suç işlemeden, aykırı davranışta bulunmadan verilmesi ve uygulanması mümkün değildir. Asıl amaç hata yapılmasını, engelleme düşüncesiyle cezaları caydırıcılık olarak görülmekte ve düşünülmekteyse bazı maddelerle Kanunun çok yeni olması ve Kamuoyunun yeteri derecede anlayamamış veya yapılan düzenlemelerin bir hayli zaman geçtikten sonra Kanunun Yürürlüğe girmesine birkaç gün kala kabul edilmesi ve açıklanması sonucunda tüm Ticaret Erbaplarının bilerek ya da bilmeyerek birçok hatayı yapacağının ve bunun sonucunda da birçok sorunun yaşanacağını düşünmekteyim. ‘’ ÖZELLİKLE KANUN MADDELERİNİN DEFALARCA MALİ MÜŞAVİRLER, YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER VE DENETİCİLER TARAFINDAN İNCELENEREK BU KONULARDA UYARILAR YAPMALARINI, BİLGİ VERMELERİNİ TİCARETLE UĞRAŞAN HERKES TARAFINDAN ÖZELLİKLE BU KONULARIN DİKKATE ALINARAK MADDELERDEKİ BELİRTİLEN ŞARTLARA GÖRE HAREKET EDİLMELİ VE BUNUN SONUCUNDA DA SORUNSUZ BİR TİCARET YAPMALARINI TEMENNİ ETMEKTEYİM.
17.07.2012 İLKE MALİ HUKUK - ATİLA KOÇER
